Quy tắc "mềm" ứng xử trên mạng xã hội: Người sử dụng phải chịu trách nhiệm về các hành vi vi phạm

Chiều 11-12, Bộ Thông tin và Truyền thông (TT-TT) đã tổ chức hội thảo Góp ý xây dựng “Bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã hội cho các nhà cung cấp dịch vụ và người sử dụng mạng xã hội, hướng tới xây dựng môi trường mạng lành mạnh, an toàn tại Việt Nam”.

Người tham gia phải chịu trách nhiệm về thông tin trên mạng xã hội

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ TT-TT Hoàng Vĩnh Bảo cho biết, mạng xã hội đang phát triển nhanh chóng tại Việt Nam. Bên cạnh tác động tích cực, mạng xã hội phần nào đó có gây ảnh hưởng tiêu cực đến quyền lợi của tổ chức, cá nhân. “Thời gian qua Bộ TT-TT có nhiều giải pháp loại bỏ thông tin xấu, độc trên mạng xã hội nhưng không thể loại trừ mặt trái, chỉ có thể hạn chế mặt trái của mạng xã hội. Vì vậy cần bộ quy tắc “mềm” để ứng xử.

Mục tiêu của bộ quy tắc ứng xử là thúc đẩy tác động tích cực của mạng xã hội, hạn chế tối đa tác động tiêu cực, ngăn ngừa có hiệu quả mặt trái, lan truyền thông tin xấu độc trên mạng”- Thứ trưởng Bộ TT-TT nói. Ông Đỗ Quý Vũ- Phó Viện trưởng Viện Chiến lược Thông tin và Truyền thông (Bộ TT-TT) cho biết, nhà cung cấp dịch vụ, người sử dụng dịch vụ mạng xã hội phải tuân thủ pháp luật Việt Nam, chịu trách nhiệm trước pháp luật về các hành vi vi phạm; Cung cấp thông tin thực khi tham gia mạng xã hội...

Quy tắc ứng xử trên mạng xã hội được phân chia cho các đối tượng cụ thể. Theo đó, đối với các nhà cung cấp dịch vụ mạng xã hội, cần ban hành và công khai các biện pháp phát hiện, thông báo và phối hợp với các cơ quan hữu quan để xử lý, ngăn chặn và đấu tranh loại bỏ các nội dung thông tin xấu độc, các tin đồn gây ảnh hưởng tiêu cực; Tôn trọng quyền được bảo vệ thông tin của người sử dụng, không cung cấp thông tin của người sử dụng cho bên thứ ba khi chưa được sự cho phép của chủ thể thông tin; Triệt để xóa bỏ, không lưu trữ thông tin (kể cả nội dung trò chuyện trực tuyến) mà người sử dụng dịch vụ đã tiến hành xóa bỏ. Đồng thời, phải ban hành các biện pháp và công khai biện pháp ngăn ngừa hiện tượng nghiện sử dụng mạng xã hội; Có biện pháp ngăn ngừa trẻ em, trẻ vị thành niên tiếp cận các nội dung về bạo lực, nội dung dành cho người trưởng thành và các nội dung không phù hợp khác.

Đặc biệt, không được thu thập thông tin khi người sử dụng dịch vụ chưa được cho phép hay không không biết thiết bị thu thập thông tin; Thu thập thông tin trong các nội dung trò chuyện trực tuyến của người sử dụng mạng xã hội.

Trong khi đó, người sử dụng mạng xã hội phải công khai danh tính, đầu mối liên lạc của cá nhân có trách nhiệm phát ngôn trên mạng xã hội của tổ chức, cá nhân trực tiếp thực hiện quản trị, đăng tải nội dung thông tin lên mạng xã hội;

Ngoài ra, mỗi ngành, mỗi lĩnh vực, tổ chức có quy tắc riêng cho ứng xử trên mạng xã hội của cán bộ, công chức, nhân viên và người lao động thuộc lĩnh vực quản lý của mình.

Phải công khai sự xuất hiện trên mạng xã hội bằng cách sử dụng họ tên và hình ảnh thật của cá nhân, công khai cơ quan công tác; Ứng xử trên mạng xã hội văn hóa, không sử dụng từ ngữ gây thù hận, kích động bạo lực, phân biệt vùng miền, giới tính;

Bộ Quy tắc cũng yêu cầu người sử dụng không được lạm dụng chức vụ, quyền hạn khi ứng xử trên mạng xã hội; ứng xử thuận chiều với thông tin xấu, độc, tin đồn, ảnh hưởng tiêu cực; Ứng xử trên mạng xã hội trái với chuẩn mực đạo đức công vụ và đạo đức nghề nghiệp; Cung cấp thông tin nội bộ liên quan đến các cá nhân, tổ chức mà do vị trí công tác của mình có được khi chưa được ủy quyền được ủy quyền bởi cơ quan có thẩm quyền.

Ngăn chặn thông tin xấu, độc là cần thiết

Tại Việt Nam, Bộ TT-TT đã cấp giấy phép hoạt động cho 436 mạng xã hội, như: Facebook, Youtube, FB Mesenger, Zal, Google+, Mocha… Đây cũng là những mạng có số lượng người sử dụng đông nhất. Theo báo cáo năm 2018 của We are Social, Facebook hiện có khoảng 55 triệu thành viên, chiếm 57% dân số. Việt Nam xếp thứ 7/10 quốc gia có số người sử dụng Facebook nhiều nhất thế giới.

Về cơ cấu người sử dụng mạng xã hội Việt Nam, nhóm tuổi đông nhất sử dụng mạng xã hội như Facebook hiện nay đang là nhóm 25-34 tuổi (tăng 20%); Xu hướng video live-stream đang là một xu hướng nổi bật nhất hiện nay của người dùng mạng xã hội.

Theo khảo sát của chương trình nghiên cứu Internet và xã hội (VPIS) cho thấy, các trường hợp phát ngôn gây thù ghét của người sử dụng mạng xã hội tại Việt Nam thể hiện tập trung: nói xấu, phỉ báng (61,7%); vu khống, bịa đặt thông tin (46,6%); kỳ thị dân tộc (37,01%); kỳ thị giới tính (29,03%); kỳ thị khuyết tật (21,76%); kỳ thị tôn giáo (15,09%)…

Nguyên nhân là do nhận thức của người sử dụng cho rằng mạng xã hội là môi trường ảo nên nên có hể tự do phát ngôn mà không phải chịu trách nhiệm. Ngoài ra, việc theo dõi, xử lý các thông tin vi phạm còn gặp khó khan do có sự khác biệt về môi trường pháp lý đối với các nền tảng mạng xã hội nước ngoài cung cấp cho Việt Nam.

Theo PGS. TS Nguyễn Thị Trường Giang- Trưởng Khoa Phát thanh- Truyền hình (Học viện Báo chí và Tuyên truyền), trong nhiều trường hợp, mạng xã hội đang chiếm ưu thế so với các phương tiện truyền thông truyền thống trong việc định hướng, dẫn dắt dư luận xã hội, đặc biệt là ở vụ việc nhạy cảm. “Nước ngoài quy định về việc sử dụng mạng xã hội rõ ràng, nghiêm khắc trong sử dụng hình ảnh, video, bình luận trên mạng xã hội, đặc biệt là ở các tổ chức có quy định cụ thể, chặt chẽ. Giải pháp căn cơ và cần thiết là đưa bộ quy tắc này vào trong trường học, vì độ tuổi sử dụng mạng xã hội ở lứa tuổi học sinh rất nhiều”- PGS. TS Nguyễn Thị Trường Giang nói.

Bên cạnh đó, cần tăng cường biện pháp truyền thông về bộ quy tắc đến người sử dụng để xây dựng môi trường mạng lành mạnh, an toàn cho người sử dụng. 

   C.Hải t1 (st)