Một số vấn đề về nâng cao chất lượng công tác tư tưởng trong Quân đội, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới

Những năm qua, công tác tư tưởng trong Quân đội luôn được cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt, nội dung, hình thức, biện pháp sáng tạo, phù hợp với từng đối tượng, đảm bảo công tác tư tưởng luôn đi trước một bước; đồng thời, phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, lực lượng trong tiến hành, kết hợp chặt chẽ giữa công tác tư tưởng với công tác tổ chức, chính sách. Công tác giáo dục chính trị, nhất là việc thực hiện Đề án “Đổi mới công tác giáo dục chính trị tại đơn vị trong giai đoạn mới” đạt kết quả tốt. Đã có nhiều đổi mới về chương trình, nội dung, phương pháp giảng dạy, cũng như đảm bảo cơ sở vật chất. Các cấp đã chú trọng giáo dục đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; truyền thống dân tộc, Quân đội, phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, nhiệm vụ của đơn vị, Quân đội; làm rõ “đối tượng”, “đối tác”, đấu tranh bác bỏ các quan điểm sai trái, góp phần làm thất bại âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, “phi chính trị hóa”, “dân sự hóa” Quân đội của các thế lực thù địch. Công tác thông tin tuyên truyền, văn hóa, văn nghệ giữ vững định hướng, bám sát và phục vụ kịp thời nhiệm vụ chính trị của đất nước, Quân đội, đáp ứng ngày càng tốt hơn đời sống văn hóa, tinh thần của bộ đội. Phong trào Thi đua Quyết thắng, Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”, gắn với thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XII) về đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và các phong trào, cuộc vận động của các cấp, ngành được tổ chức chặt chẽ; thực hiện tốt công tác khen thưởng, xây dựng và nhân rộng các điển hình tiên tiến, gương “người tốt, việc tốt”, v.v.

Do vậy, trong mọi điều kiện, hoàn cảnh, cán bộ, chiến sĩ luôn có lập trường, quan điểm vững vàng; ý thức trách nhiệm cao, chủ động, sáng tạo, đoàn kết, thống nhất, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. Công tác tư tưởng đã góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong Quân đội, xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, luôn phát huy bản chất cách mạng, truyền thống “Bộ đội Cụ Hồ”, gắn bó mật thiết với nhân dân, xứng đáng là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu tuyệt đối trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước và Nhân dân.

Tuy nhiên, còn có cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy ở một số đơn vị cơ sở chưa nhận thức đầy đủ về vị trí, vai trò và tầm quan trọng, chưa quan tâm đúng mức đến công tác tư tưởng. Hiệu quả công tác giáo dục còn hạn chế, tính định hướng chính trị, tính chiến đấu và sức thuyết phục chưa cao. Việc đổi mới hình thức, phương pháp công tác tư tưởng chưa thật mạnh mẽ và đồng bộ; chưa bám sát tình hình và diễn biến tư tưởng của bộ đội,… nên còn để xảy ra vi phạm kỷ luật nghiêm trọng. Công tác quản lý việc cung cấp thông tin, sử dụng internet, tham gia mạng xã hội của cán bộ, chiến sĩ ở một số đơn vị chưa chặt chẽ, v.v.

Thời gian tới, tình hình thế giới, khu vực tiếp tục có những diễn biến phức tạp, khó dự báo. Xu hướng liên kết, toàn cầu hóa và Cách mạng Công nghiệp lần thứ Tư đã và đang đặt ra cho các quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam những cơ hội phát triển; song, cũng đặt ra những khó khăn thách thức mới. Sự cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn diễn ra gay gắt; các mối đe dọa an ninh phi truyền thống gia tăng. Các nước ASEAN mặc dù đã là cộng đồng nhưng sự đoàn kết trong nội khối chịu tác động của một số nước lớn nhằm phục vụ lợi ích riêng của họ. Tình hình Biển Đông diễn biến phức tạp. Trong nước, tình hình an ninh chính trị ổn định, kinh tế đang trên đà phát triển; tuy nhiên, có nhiều khó khăn, thách thức đan xen. Các thế lực phản động, thù địch, cơ hội chính trị triệt để lợi dụng quá trình toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, sự phát triển của khoa học công nghệ, internet, mạng xã hội,... đẩy mạnh chiến lược “Diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, “phi chính trị hóa” Quân đội ngày càng quyết liệt, công khai, trực diện hơn; lợi dụng vấn đề “dân tộc”, “tôn giáo”, “dân chủ”, “nhân quyền”, chủ quyền lãnh thổ và những vấn đề mới, nhạy cảm do thực tiễn đặt ra chưa được giải quyết để chống phá cách mạng nước ta.

Đối với Quân đội, trước yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới và việc triển khai các nghị quyết, chiến lược, đề án quan trọng của Đảng, Nhà nước về quân sự, quốc phòng và bảo vệ Tổ quốc; thực hiện điều chỉnh tổ chức lực lượng; cơ cấu lại, đổi mới, sắp xếp doanh nghiệp,... đòi hỏi phải có sự thống nhất cao về nhận thức và hành động của từng cán bộ, chiến sĩ, từng cơ quan, đơn vị và toàn quân. Trong khi đó, đa số cán bộ, chiến sĩ, nhất là chiến sĩ mới ở đơn vị cơ sở còn trẻ, chưa được rèn luyện, thử thách nhiều trong thực tiễn. Vì vậy, để nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả công tác tư tưởng, các cơ quan, đơn vị cần thực thực hiện tốt mấy nội dung, giải pháp sau:

Một là, tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, tổ chức đảng đối với công tác tư tưởng. Đây là một trong những nội dung giải pháp quan trọng hàng đầu của các cấp ủy, tổ chức đảng, bảo đảm công tác tư tưởng luôn đúng quan điểm, đường lối của Đảng, thể hiện rõ vị trí, vai trò tiên phong, đi trước trong định hướng nhận thức và hành động cho cán bộ, chiến sĩ. Theo đó, cấp ủy, tổ chức đảng các cấp, trước hết là cán bộ chủ trì, bí thư, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy các cấp phải nắm vững đường lối, quan điểm, các nghị quyết, chỉ thị, hướng dẫn của Đảng, Quân ủy Trung ương, Tổng cục Chính trị về công tác tư tưởng¹; bám sát tình hình nhiệm vụ của đơn vị, thực tiễn huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, hoạt động của bộ đội, để có chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo sát, đúng, đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tư tưởng, khắc phục khâu yếu, mặt yếu; không để xảy ra bất ngờ về tư tưởng trong các cơ quan, đơn vị. Cơ quan chính trị các cấp phát huy vai trò, trách nhiệm trong tham mưu, hướng dẫn, chỉ đạo tổ chức thực hiện; phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, lực lượng; tránh hình thức, đơn giản, hô khẩu hiệu hoặc “khoán trắng” cho cán bộ chính trị.

Hai là, nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị, giáo dục truyền thống cho bộ đội. Phát huy kết quả thực hiện Đề án “Đổi mới công tác giáo dục chính trị tại đơn vị trong giai đoạn mới”, các cơ quan, đơn vị cần tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giáo dục chính trị bằng những nội dung, biện pháp phù hợp; trong đó, chú trọng đổi mới việc tổ chức học tập các nghị quyết, chỉ thị của Đảng; nâng cao tính định hướng chính trị, tính chiến đấu, tính thuyết phục trong từng nội dung, từng bài giảng. Đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục làm cho cán bộ, chiến sĩ thấm nhuần sâu sắc chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, những nhận thức mới về nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, nhiệm vụ của đơn vị; nhận rõ bản chất, âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch, đối tượng, đối tác của cách mạng Việt Nam. Cùng với đó, các đơn vị tăng cường giáo dục truyền thống tốt đẹp của dân tộc, của Đảng, của Quân đội và đơn vị; những tấm gương tiêu biểu về chủ nghĩa anh hùng cách mạng trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc và những điển hình tiên tiến trong sự nghiệp xây dựng Quân đội, bảo vệ Tổ quốc hiện nay cho bộ đội. Qua đó, khơi dậy niềm tự hào trong mỗi cán bộ, chiến sĩ về Đảng quang vinh, Bác Hồ vĩ đại, Quân đội anh hùng của dân tộc anh hùng, tạo động lực thi đua thực hiện tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Một yêu cầu không thể thiếu trong công tác giáo dục chính trị, bồi dưỡng, hoàn thiện nhân cách quân nhân trong giai đoạn hiện nay, đó là các cơ quan, đơn vị phải tiếp tục quán triệt, thực hiện tốt Hướng dẫn 202/HD-CT, ngày 03-02-2015 của Tổng cục Chính trị về thực hiện nội dung xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ” trong thời kỳ mới. Đồng thời, các cơ quan chức năng tiếp tục nghiên cứu, đề xuất bổ sung nội dung, giải pháp cụ thể chỉ đạo xây dựng hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ” trong tình hình mới với những nét đặc trưng tiêu biểu về phẩm chất chính trị, đạo đức, văn hóa, tính tổ chức, kỷ luật, tri thức khoa học và trình độ quân sự,... làm cho hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ” tiếp tục lan tỏa sâu rộng trong toàn xã hội. Trong giáo dục, cần làm rõ phẩm chất về lý tưởng chiến đấu cao đẹp, yêu nước, yêu chế độ, trung thành vô hạn với Đảng, với Tổ quốc và Nhân dân; tinh thần quyết chiến, quyết thắng, ý chí vượt qua khó khăn, gian khổ, hiểm nguy, sự gan dạ, dũng cảm, kiên cường, mưu trí, sáng tạo trong chiến đấu và công tác; tình đồng chí, đồng đội gắn bó keo sơn, tình đoàn kết quân - dân cá nước; tính kỷ luật tự giác, nghiêm minh. Trong mọi hoàn cảnh, cán bộ, chiến sĩ phải thể hiện rõ bản lĩnh chính trị vững vàng, không dao động trước sự chống phá của các thế lực thù địch, sự tác động của các tệ nạn xã hội, luôn tu dưỡng, rèn luyện theo những giá trị cao đẹp của cuộc sống, loại bỏ lối sống ích kỷ, vô cảm, thực dụng, v.v.

Ba là, thường xuyên đổi mới hình thức, phương pháp công tác tư tưởng trong quản lý bộ đội. Để thực hiện được nội dung này, đòi hỏi cấp ủy, chỉ huy các cấp, trực tiếp là đội ngũ cán bộ chính trị phải tích cực tìm tòi, sáng tạo, vận dụng linh hoạt những hình thức, phương pháp tiến hành công tác tư tưởng sinh động, phù hợp với đặc điểm, khả năng, trình độ của cán bộ, chiến sĩ. Đồng thời, quán triệt và thực hiện tốt nguyên tắc, quy trình: nắm, quản lý, dự báo, định hướng, giải quyết tư tưởng ngay từ cơ sở, không để phát sinh thành vấn đề lớn, phức tạp; nghiên cứu, vận dụng tốt tài liệu “100 tình huống tư tưởng có thể nảy sinh ở đơn vị và gợi ý biện pháp xử lý của cán bộ cơ sở” vào thực tiễn quản lý bộ đội. Kết hợp chặt chẽ công tác tư tưởng với công tác tổ chức và chính sách, quan tâm chăm lo, bảo đảm tốt đời sống vật chất, tinh thần cho bộ đội; phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, lực lượng trong công tác tư tưởng. Đẩy mạnh phong trào Thi đua Quyết thắng, các phong trào, cuộc vận động của các tổ chức, các ngành; gắn phong trào “Xây dựng môi trường văn hóa tốt đẹp, lành mạnh, phong phú trong Quân đội” với phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”; tổ chức tốt hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao, giao lưu, các cuộc thi, mô hình, câu lạc bộ,... tạo sự phong phú, hấp dẫn, môi trường tốt đẹp để cán bộ, chiến sĩ học tập, công tác, rèn luyện.

Trong tiến hành công tác tư tưởng, cần đề cao dân chủ, chống mọi biểu hiện quân phiệt, mệnh lệnh hành chính, áp đặt. Công tác tư tưởng trong quản lý bộ đội phải được tiến hành thường xuyên, liên tục; tuy nhiên, cũng cần tập trung vào những thời điểm nhạy cảm, dễ dẫn đến vi phạm như: dịp diễn ra các sự kiện quan trọng của đất nước; ngày lễ, Tết; ngày nghỉ, giờ nghỉ,… từ đó có biện pháp tiến hành công tác tư tưởng phù hợp nhằm ngăn ngừa, hạn chế vi phạm. Khi có vụ việc xảy ra, cần tìm rõ nguyên nhân, xác định trách nhiệm rõ ràng, rút kinh nghiệm nghiêm túc, xử lý dứt điểm, đúng quy định, không để kéo dài.

Bốn là, đẩy mạnh đấu tranh phản bác các quan điểm, tư tưởng sai trái, góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong Quân đội. Đây là nội dung, nhiệm vụ quan trọng của công tác tư tưởng hiện nay. Theo đó, lãnh đạo, chỉ huy các cấp phải quán triệt, thực hiện tốt Nghị quyết 35-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa XII) “Về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới”; Chỉ thị 823-CT/QUTW, ngày 10-9-2017 của Thường vụ Quân ủy Trung ương “Về tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo phòng, chống “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa trong Quân đội”, v.v. Chủ động đấu tranh, phản bác, vạch rõ thực chất của những quan điểm, tư tưởng sai trái của các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị; làm cho cán bộ, chiến sĩ có sức “đề kháng” tốt, không nghe, không theo những thông tin xấu độc, trái chiều. Qua đó, tạo sự thống nhất, đồng thuận cao về tư tưởng trong Quân đội, góp phần bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; làm thất bại âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình”, “phi chính trị hóa” Quân đội, chia rẽ Đảng, Nhà nước, Quân đội với Nhân dân của các thế lực thù địch.

Quá trình thực hiện, phải kết hợp chặt chẽ giữa “xây” và “chống”, “xây” là cơ bản, “chống” phải quyết liệt, hiệu quả. Trong “xây”, cần chủ động thông tin tích cực, kịp thời định hướng tư tưởng cho tới mọi cán bộ, chiến sĩ trước những vấn đề phức tạp, nhạy cảm; đẩy mạnh tuyên truyền gương “người tốt, việc tốt”, nhân rộng điển hình, những cái hay, cái đẹp, tạo sức lan tỏa mạnh mẽ trong từng đơn vị và toàn quân; giáo dục ý thức chấp hành nghiêm quy định về phát ngôn, cung cấp thông tin cho báo chí, sử dụng intetnet, tham gia mạng xã hội cho cán bộ, chiến sĩ. Trong “chống”, cần chủ động, nhạy bén và phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, lực lượng, phương tiện, nhất là lực lượng nòng cốt trong các đơn vị, các cơ quan báo chí, xuất bản, văn học, nghệ thuật; đồng thời, tích cực ứng dụng khoa học - công nghệ, triển khai các giải pháp kỹ thuật để nâng cao hiệu quả đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên internet, mạng xã hội, v.v.

Năm là, nêu cao vai trò gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Sự mẫu mực, mô phạm, nói đi đôi với làm của cán bộ các cấp là mệnh lệnh không lời, có sức thuyết phục cao đối với bộ đội, làm cho họ yêu mến đơn vị, yên tâm công tác, tin tưởng vào cán bộ, chỉ huy các cấp. Vì vậy, đội ngũ cán bộ, đảng viên phải quán triệt, thực hiện tốt các quy định về nêu gương, nhất là Quy định 08-QĐi/TW của Hội nghị Trung ương 8 (khóa XII) về “Trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương”, Quy định 646-QĐ/QUTW “Về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, chỉ huy, quản lý các cấp trong Quân đội”. Đồng thời, thực hiện nghiêm việc cam kết, tu dưỡng, rèn luyện bản thân theo Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng; xây dựng tác phong làm việc dân chủ, khoa học, lối sống trong sạch, lành mạnh, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, không có biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, thực sự là người cán bộ, đảng viên “vừa hồng, vừa chuyên”, tấm gương sáng để bộ đội noi theo.

Đối với bộ đội, nhất là với chiến sĩ mới, cán bộ các cấp phải nêu cao trách nhiệm trong thực hiện “4 cùng”²với chiến sĩ, tăng cường quản lý, giáo dục, hướng dẫn, giúp đỡ bộ đội trên tinh thần thương yêu đồng chí, đồng đội; kiên quyết khắc phục tâm lý nóng vội, chủ quan, những hành vi vi phạm nhân cách quân nhân; phối hợp với gia đình, chính quyền, đoàn thể địa phương cùng giáo dục, động viên để bộ đội yên tâm thực hiện nhiệm vụ.

Trước yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, cấp ủy, chỉ huy các cấp cần hết sức chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo làm tốt công tác tư tưởng, tạo sự thống nhất cao về nhận thức và hành động, góp phần xây dựng Quân đội vững mạnh về chính trị, làm cơ sở nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó. HẢI T1 ST